ESKİ TÜRK TÖRESİ

ESKİ TÜRK TÖRESİ

Türk milletinin sosyal hayatını düzenleyen ve herkesin uymakla yükümlü olduğu normlar/kurallar bütününe töre denilir. Araştırmacıların çoğu töreye “kanun” manası vermektedir. Töre sadece kanun değildir; fakat kanunu da kapsar. Sosyal ahlak kuralları, sosyal normlar bütünü, eski Türk devletinde herkesin uymakla yükümlü olduğu yazılmamış yasalar bütünü olan töreye “ilahi bir mahiyet” vererek töreyi ve esaslarını koyan Yüce Tanrı’dır diyenler de vardır. “Kutadgu Biligde Kut ve Töre” adlı eserin yazarı Said Başer, Kutadgu Bilig’de geçen:
“Ey bey, gücün yettiği kadar görevi tatbik et ve kavminin hakkını vermeye çalış. ” (b. 5288)
“Eğer (törenin tatbikinde) kusur edersen Tanrı’dan affını dile.” (b. 5289)
Çünkü “Tanrı (ALLAH) kadirdir, adildir; gerçek töreyi koyan, veren O’dur; yarattığı bütün mahlûkata gücü ye ter” (b.3192) beyitlerine dayanarak: “Törede Allah ile münasebetli bir mana vardır. Zira kaynağı Tanrı olan kutun töreyi tatbik etmek ve onun hükümleriyle hâllenmek suretiyle kazanıldığı, kuvvetlendiği yukarıdaki misallerle açıklığa kavuşmuş bulunuyor demektedir. (S.Başer: 5 , Kutadgu Bilig’de Kut ve Töre, Ankara 1990, Kültür Bakanlığı Yayını) Said Başer adı geçen eserin yedinci sayfasında ise töre için “İLAHİ NİZAM” tabirini kullanmakta ve şöyle demektedir:
“Töre; sadece hukuk, nizam, devlet düzeninde uygulanacak kaideler manzumesi demek değildir. Bu manaları, asıl manasından doğan ikinci derecedeki manalarıdır. Törenin ikinci derecedeki bu manaları, günümüze kadar halk arasında muhafaza edilebilmiş şeklinden ibarettir. Hâlbuki törenin asıl manası “Tanrı’nın koyduğu nizam” demektir. Töre ilahi nizam olduğu için Tanrı, kendi nizamına uyan kişiye kut vermekte, yani onu kendisine yakınlaştırmakta, töre istikametindeki davranışlarının mükâfatı olarak ihsanlarıyla taltif etmektedir.” (S.Başer,7) Aynı yaklaşımı Ziya Gökalp’ te de görmekteyiz. Türk adının “töre- türe” ile yakın bir ilgisinin bulunduğunu belirtin Gökalp, “Türk kelimesinin manası töreli yani töre dinine salik demektir.” Demektedir. (Z. Gökalp, Makaleler III sayfa: 96, Ankara 1977)

Sosyal Medyada Paylaşın:

BİRDE BUNLARA BAKIN

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM